Արտաքին պետական հաշվեքննության գործառույթը մեր երկրում ձևավորվել է 2018 թվականին ընդունված օրենքով, որի շրջանակում Վերահսկիչ պալատի հենքի վրա ձևավորվել է նաև Հաշվեքննիչ պալատը: Նախորդ ժամանակահատվածում Հաշվեքննիչ պալատի փորձը և միջազգային չափորոշիչներին համապատասխանեցնելու անհրաժեշտությունը հանգեցրել է իրավական բարելավումների փաթեթի նախաձեռնության: Անցյալ տարի ԱԺ ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի և պատգամավորների կողմից նախաձեռնվել են օրենսդրական փոփոխություններ, որոնք բավականին մասնակցային, բազմաշերտ քննարկումների արդյունքում հանգեցրին այս տարի Ազգային ժողովի կողմից այդ փաթեթի ընդունմանը, որով, ըստ էության, ընդունվեց «Հաշվեքննիչ պալատի մասին» նոր օրենք: Այս մասին ԱԺ մշտական հանձնաժողովների համատեղ նիստում 2025 թ. պետական բյուջեի օրենքի նախագծի քննարկման ժամանակ ասաց Հաշվեքննիչ պալատի նախագահ Ատոմ Ջանջուղազյանը՝ փոփոխությունների հիմնական ուղղությունների վերաբերյալ որոշ մանրամասներ ներկայացնելով:
«Հաշվեքննիչ պալատի առջև, որպես առաքելություն, ձևակերպվել է հանրային կառավարումը բարելավելուն նպաստելը, և որպես գործիքակազմ, որով Հաշվեքննիչ պալատը պիտի այս առաքելությունը իրացնի, նախանշվել է, և դա միայն ՀՀ-ին չէ, որ բնորոշ է: Աշխարհի գրեթե 200 երկիր, որոնք անդամ են բարձրագույն հաշվեքննիչ մարմինների միջազգային կազմակերպության, այդ թվում՝ նաև Հայաստանը, ունի այդպիսի կառույցներ, և այդ կառույցները, ենթադրվում է, որ պիտի գործեն միջազգային չափանիշներին համապատասխան և իրականացնեն հաշվեքննություններ»,- պարզաբանեց նա:
Ջանջուղազյանի խոսքով՝ ընդունված փաթեթով փոփոխվել է բյուջեի նկատմամբ վերաբերմունքը:
«Այլևս ենթադրվում է, որ բյուջեի հաշվետվության վերաբերյալ եզրակացության սահմանադրական պարտավորությունը կատարելու համար Հաշվեքննիչ պալատը պետք է որպես հաշվեքննության ենթակա մարմին չդիտարկի առանձին պետական մարմիններին, այլ որպես մեկ միավոր դիտարկի բյուջեն: Սա ամբողջությամբ համահունչ է ՀՀ ներքին կարգավորումներին, որովհետև դա մեկ միավոր է, և դրա կատարման համար պատասխանատու է Կառավարությունը: Այն ամբողջությամբ համապատասխանում է նաև միջազգայնորեն ընդունված մոտեցումներին»,- ասաց Հաշվեքննիչ պալատի նախագահը:
Հաջորդ փոփոխությունները վերաբերում են տեղեկատվության հասանելիությանը և մարդկային ռեսուրսների կառավարմանը:
2025 թվականին նախկին նշանակությամբ ընթացիկ եզրակացություններ կհրապարակվեն միայն 2024 թվականի գործունեության ծրագրի առաջին մասով 9 ամիսների և տարեկան հաշվեքննությունների արդյունքներով:
Հրապարակման ենթակա կլինի 7 հաշվեքննություն` ընդհանուր առմամբ 8 մարմին է հաշվեքննության ենթարկվում, մեկը գաղտնի ռեժիմով կշրջանառվի: Արդյունքում կձևավորվի 14 ընթացիկ եզրակացություն, որոնք կհրապարակվեն: Երկու միջանկյալ հաշվետվություն է ակնկալվում՝ 2025 թվականի առաջին եռամսյակի և կիսամյակի միջանկյալ հաշվետվությունները:
Նախատեսվում է ունենալ Հաշվեքննիչ պալատի գործունեության ծրագրի հաստատում: Բյուջեի կատարման վերաբերյալ եզրակացություն կտրամադրվի Ազգային ժողովին, Հաշվեքննիչ պալատի գործունեության վերաբերյալ մեկ հաղորդում կներկայացվի:
ԵԱՏՄ շրջանակում անդամ պետությունների աուդիտի բարձրագույն մարմինների հետ հսկողական երկու միջոցառում կիրականացվի: Պլանավորվում է մեկ միջնաժամկետ առաջնահերթությունների հաստատում: 2025 թվականին կիրականացվի 11 թեմատիկ հաշվետվություն:
Ոչ ֆինանսական կամ արդյունքային ցուցանիշներին հասնելու համար բյուջեով նախատեսված է 1 մլրդ 5 մլն դրամ:
