19-cu əsrdə, Şuşinin böyük bir iqtisadi inkişafı dövründə Şuşidə milli mədəniyyətin inkişafına xidmət edən erməni kapitalı toplandı. Milli Kitabxanada 1828-ci ildən bəri Şuşinin zəngin nəşriyyat irsini təqdim olunub.
Növbəti illərdə nəşriyyatların sayı 10-u keçdi. Hakobyantsların nəşriyyət evində Rafinin "Dəli" romanı çap olunub. 20-ci əsrin əvvəllərində Melkum Babacanyanın mətbəəsi də fəaliyyət göstərməyə başladı.
Şuşinin bir əsrlik iqtisadi və mədəni çiçəklənməsi dövründə burada 170-dən çox kitab, 28 qəzet (25-i erməni, 3-ü rus dilində) nəşr olunub.
Böyük sürətlə inkişaf edən Artsaxın mədəniyyət paytaxtı Şuşi 20-ci əsrdə Azərbaycan quldurlarının hücumuna məruz qaldı. Bununla da Şuşinin inkişafı dayandırılıb.